Heel af en toe noemt iemand me ‘niet goed wijs’ of ‘hartstikke gestoord’ – het is meestal bedoeld als compliment. Ik denk zelf juist dat ik bij lange na niet gek genoeg ben, ik vermoed volmaakte vrijheid achter de klapdeuren, …
Lees verder op Torpedo Magazine.
Ik ben nooit bij de tijd geweest en hip al helemaal niet – ik liep als kind meteen al achter. Ik draaide singeltjes grijs op een koffergrammofoon, in den beginne was ik Beatles én Stones: begin jaren tachtig alsof het 1963 was, maar dat zag ik zelf pas veel later. De Stones wonnen – mijn ouders bezaten geen Beatlesalbums. Van de Stones hadden ze daarentegen de verzamelaar Stones Story Part One, een dubbel-LP. Ik draaide alleen de eerste plaat, want daarop klonk nog de vertrouwde rythm & blues van koekdozendrums en raspgitaren die ik kende van de singles. In The Last Time, het voorlaatste nummer van kant B, bleef de naald altijd op hetzelfde punt hangen in een kras, waarna de band nog maar één maat speelde en Mick nog maar één zin zong, eindeloos. Nog steeds als ik dat nummer hoor, al is het op de radio of digitaal en jaren later, voel ik de spanning in mijn lijf oplopen als dat punt nadert. De kras zit in mezelf. En het was niet de laatste keer dat dat gebeurde, we zijn immers gedoemd tot herhaling, herhaling – die tijd haal je nooit meer in.
Ik ben een slordige vriend. Ze staan en liggen in stapels in de kast, de boeken met bladwijzers al jaren op éénderde, de boeken waarvan ik de rug zelfs nooit brak. Ontelbaar ook de films die ik nooit zag, jaren aan bewegend beeld dat onbewogen wacht. De brieven die ik niet schreef, de liefde die ik niet bedreef – elke eerste stap en laatste adem die je zag, ik weet niet wat je doormaakt, ik weet niet hoe je leeft. Ik ben een slordige vriend. Herken me alsjeblieft nog als ik bel.
Er gaat een beker melk om, ik hoor het vanuit de keuken, het is een heel specifiek geluid. Ik loop naar de kamer, probeer een vloek binnensmonds te houden. Dat lukt niet, niet echt. De jongste kijkt geschrokken, de oudste wijst ongevraagd en haastig de jongste als dader aan. Die ontkent. Wie de menselijke natuur wil kennen zonder zich een weg te moeten hakken door de weelderige wildgroei der beschaving, moet oorlogscorrespondent of kinderoppas worden. Ik schat de hoeveelheid gemorste melk en ga een vaatdoek en een dweil halen. Vaatdoek voor de tafel, dweil voor de vloer, daar zijn regels voor – in ieder geval in mijn hoofd.
Ik hoorde eens beweren dat mannen in deze situatie altijd eerst de vloer gaan dweilen, terwijl de melk – het water, de wijn – nog van de tafel loopt en dat vrouwen juist met de tafel beginnen: bij de bron. Terwijl ik eerst de tafel afneem, lijkt me dit verschil in benadering een goeie verklaring voor de politieke en financieel-economische malaise die onze wereld in zijn greep houdt. Twee vrouwen van drie en zes kijken intussen toe hoe een man van tweeënveertig, inmiddels op zijn knieën, hun rotzooi opruimt – ik ben daardoor, gek genoeg, geneigd te denken dat op een dag alles goed komt.
Maar: meisjes zijn ook maar mensen, geen engelen. Man of vrouw – de melk zal altijd omgaan. En iemand zal moeten dweilen.
Ik heb nooit een boek geschreven. Een lijvige roman, ik zou niet weten hoe dat moet, ik kom nou eenmaal graag ter zake – al lijkt dat niet altijd zo. Ik ben geen verhalenverteller. Mijn droomdebuut is en blijft voorlopig precies dat, dus aan een uitnodiging voor het Boekenbal hoef ik vooralsnog niet te denken.
Ik vind dat niet erg. Had ik maar een boek moeten schrijven. Maar dat schijnt me, naarmate ik er meer en meer over lees, vooral ijzeren discipline te vergen, en die heb ik niet. Of nee: ik heb nog geen verhaal dat ik zó van belang acht voor mezelf en anderen, dat ik het tot vijftigduizend woorden wil oprekken. Geen verhaal, geen discipline – geen roman. En toch raak je als schrijver van dingen nieuwsgierig naar dat Boekenbal. Moderne mythevorming, misschien nog zonder marketingmachine.
Ik stel me voor hoe het zal zijn, de giechelige sfeer van de voorbereiding onder zelfs volwassen mannen daargelaten. De Stadsschouwburg van Amsterdam, Olympus voor één avond. De goden, de halfgoden, hun muzen en mecenassen doen zich tegoed aan de nectar en ambrozijn – van elkaars aandacht, want verder zuipen we gewoon bier en witte wijn tot diep in de nacht, leunen we op elkaars schouders als vrienden, lotgenoten desnoods, vluchtelingen op een vlot in een zee van banaliteit en barbarij, en als we tenslotte het theater worden uitgeveegd blijken ook wij slechts rekwisieten – en dat willen we ook, daar gaan godverdomme onze boeken over – en dan zwalken we lallend door de straten alsof we morgen geen nieuwbouwhuis vol kinderen hebben en eindigen we, als altijd, Daar. Daar slaat het plezier weer om in de vertrouwde weemoed, Daar horen we de stilte, de leegte weer, Daar wordt ons bloedbroederschap zwijgend bestendigd: met tranen in de ogen staren we in de eeuwige vlam op het graf van de Onbekende Auteur.
Als ik tegen het gloren van de ochtend weer bij de parkeerplaats kom, ben ik een schoen kwijt. Waar de Opel stond ligt een pompoen.
In het hoofd van de rechtsbuiten bestond een stadion dat ik niet kon zien. Hij wilde me voorbij en deed heel druk met de bal. Een dubbele schaar, en nog één en nog één, daar had hij duidelijk op geoefend. Het publiek in zijn stadion juichte en deed een wave – ik denk ergens tussen de vale reclameborden van de lokale middenstand en het afgetrapte tweede veld, waar een paar ganzen rond de middenstip scharrelden. Zo lang ik niks deed kon hij me niet passeren, dus deed ik niks. Zijn medespelers werden ongeduldig en schreeuwden om de bal, maar afspelen kon hij ook niet meer zonder gezichtsverlies, het publiek in zijn hoofd werd gek, hij moest het nú laten zien, nu.
Mijn coach likte ondertussen een sjekkie dicht bij de dug-out waar ‘gasten’ op stond en keek naar de lucht. Het ging vandaag in elk geval een keer niet regenen.